Współczesne badania potwierdzają, że zdrowie skóry jest ściśle powiązane ze stanem jelit i mózgu, zwłaszcza w kontekście łuszczycy – przewlekłej choroby autoimmunologicznej skóry. Łuszczyca nie jest wyłącznie problemem dermatologicznym, lecz efektem dysbiozy jelitowej i przewlekłego, ogólnoustrojowego stanu zapalnego.
Mikrobiom jelitowy – nasz „drugi mózg”
Jelita bywają nazywane „drugim mózgiem” przez obecność enterowego układu nerwowego, który posiada około 100 milionów neuronów – więcej niż rdzeń kręgowy czy obwodowy układ nerwowy. Ta sieć produkuje ponad 30 różnych neurotransmiterów, w tym aż 95% serotoniny w organizmie.
Główna droga komunikacji między jelitami, a mózgiem to nerw błędny, będący dwukierunkową „autostradą informacyjną”. Mikrobiom jelitowy to biliony mikroorganizmów, które poprzez produkcję cytokin, neurotransmiterów i metabolitów wpływają bezpośrednio na funkcje mózgu.
Badania wskazują na charakterystyczne zaburzenia mikrobioty jelitowej u pacjentów z łuszczycą:
- Wzrost bakterii Firmicutes i Actinobacteria
- Spadek bakterii Bacteroidetes, co podnosi wskaźnik F/B, powiązany m.in. z dietą zachodnią i otyłością
- Na poziomie rodzajów obserwuje się wzrost Faecalibacterium i Megamonas, spadek Akkermansia i Prevotella.
Konsekwencją tej nierównowagi jest zmniejszona produkcja krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), jak maslan i propionian, wzrost przepuszczalności jelit („leaky gut”), aktywacja prozapalnych szlaków i stan przewlekłego zapalenia.
Zespół przeciekających jelit, a łuszczyca – badania 2025 roku
Nowe analizy pokazują, że aż połowa pacjentów z łuszczycą ma zwiększoną przepuszczalność jelitową, co umożliwia bakteriom, toksynom i niestrawionej żywności przedostawanie się do krwioobiegu i wywołuje reakcję autoimmunologiczną.
Pacjenci często zgłaszają też problemy gastryczne – ból brzucha, wzdęcia, a badania histopatologiczne ujawniają podwyższone poziomy prozapalnych komórek w jelicie cienkim, podobnych do zmian w skórze.
CYNICZNYM OKIEM: Nasze jelita to nie tylko fabryka trawienia, ale centrum dowodzenia dla układu odpornościowego – ich „bunt” w łuszczycy to znak ostrzegawczy, że skóra mówi nam o tym, co dzieje się „od środka”.
Dieta przeciwzapalna – jak odżywiać skórę i jelita?
Podstawą leczenia jest odpowiednia dieta przeciwdziałająca stanowi zapalnemu:
Produkty zalecane:
- Tłuszcze omega-3: łosoś, sardynki, makrela, oliwa z oliwek, olej lniany, olej słonecznikowy
- Orzechy i nasiona: migdały, orzechy włoskie, nasiona chia
- Błonnik i antyoksydanty: warzywa liściaste (szpinak, jarmuż, rukola), ciemne owoce (jagody, wiśnie, winogrona), produkty pełnoziarniste, strączkowe
- Przyprawy: kurkuma, imbir, czosnek, cebula, tymianek, oregano, cynamon
Produkty do unikania:
- Czerwone mięso i pełnotłuste nabiałowe wyroby (wołowina, wieprzowina, kiełbasy, boczek, jaja w nadmiarze)
- Rośliny psiankowate (pomidory, ziemniaki, bakłażany, papryka) ze względu na solaninę
- Wysoko przetworzona żywność bogata w cukry i tłuszcze trans
- Alkohol i gluten (zwłaszcza u osób z nietolerancją)
Specjalistyczne diety terapeutyczne
- Dieta śródziemnomorska – nisko zapalna, z dużą ilością warzyw, ryb i oliwy, ogranicza czerwone mięso
- Dieta wegetariańska – bogata w antyoksydanty i roślinne omega-3, niska zawartość kwasu arachidonowego
- Dieta ketogeniczna (VLCKD) – przeciwzapalna dzięki ketonom i redukcji masy ciała
Praktyczne zalecenia i suplementacja
- Włączanie do diety produktów fermentowanych (kefir, jogurt, kiszone warzywa) oraz błonnika prebiotycznego
- Regularne, zbilansowane posiłki i odpowiednie nawodnienie – minimum 2 litry dziennie
- Suplementacja omega-3 (EPA i DHA), witaminy D, kwasu foliowego i probiotyków wieloszczepowych
Skuteczna terapia łuszczycy wymaga indywidualizacji, konsekwencji oraz połączenia diety, farmakoterapii i monitoringu efektów.
Celem jest trwałe przywrócenie równowagi organizmu i jakości życia – zdrowa skóra zaczyna się w jelitach, a odbudowa mikrobioty może radykalnie poprawić los osób zmagających się z tą chorobą.
Zdrowie skóry to zdrowie jelit i mózgu – odkrycie, które daje nadzieję na nowe podejścia do walki z łuszczycą, przekraczające tradycyjne leczenie dermatologiczne.
