W ostatnich latach temat zapalenia w kontekście chorób serca uzyskał nowy, doniosły wymiar, a amerykańskie środowisko kardiologiczne wydało oficjalne zalecenia, które mogą przekładać się na kolejną rewolucję w diagnostyce i leczeniu pacjentów zagrożonych chorobami układu krążenia.
Zapalenie jako kluczowy czynnik ryzyka
Nie jest już tajemnicą, że choroby sercowo-naczyniowe (CVD) nie są tylko kwestią „złego cholesterolu”. Nowy raport Amerykańskiego Kolegium Kardiologii opublikowany 29 września 2025 roku w Journal of the American College of Cardiology podkreśla, że wysokoczuły test hsCRP – mierzący białko C-reaktywne, marker stanu zapalnego – powinna stać się standardowym badaniem przesiewowym.
Wynik testu hsCRP wykazuje taką samą siłę predykcyjną przyszłych incydentów sercowo-naczyniowych jak tradycyjny cholesterol LDL, a nawet u osób już leczonych statynami.
Związek między stanem zapalnym a ryzykiem sercowo-naczyniowym (CV) jest liniowy w szerokim zakresie wartości wysokoczułego białka C-reaktywnego (hsCRP). Niebieskie słupki przedstawiają surowe ryzyko względne; czerwone słupki przedstawiają ryzyko względne skorygowane o tradycyjne czynniki Framingham Risk Score. Dane pochodzą z badania
CYNICZNYM OKIEM: Przez dekady leczenie serca opierało się na neutralizacji cholesterolu, ignorując mroczny świat zapalenia – teraz, gdy ten ukryty napastnik wychodzi na światło dzienne, medycyna zmuszona jest przyznać, że jest wiele do nadrobienia.
Od konkretnego markera do zmian w terapii
Amerykańskie Kolegium Kardiologii rekomenduje, aby lekarze stosowali powszechne testowanie hsCRP zarówno w profilaktyce pierwotnej, jak i wtórnej, połączone z kontrolą poziomu cholesterolu, by precyzyjniej oceniać ryzyko i dostosowywać leczenie.
- Utrzymująco podwyższone poziomy hsCRP mają wskazywać na potrzebę rozpoczęcia lub intensyfikacji terapii statynowej – nawet gdy poziomy LDL są optymalne.
- Zapalenie i jego marker mogą być wykorzystane jako kluczowy wskaźnik „resztkowego ryzyka” u pacjentów sercowo-naczyniowych.
Mała dawka dużej mocy – kolchicyna i przeciwciała
Eksperymenty kliniczne pokazują, że niska dawka kolchicyny – monokryształowego leku stosowanego tradycyjnie w leczeniu dny moczanowej – skutecznie zmniejsza ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych u osób z miażdżycą.
Dodatkowo kanakinumab, przeciwciało monoklonalne, potwierdza obniżanie poważnych incydentów sercowo-naczyniowych, choć inne przeciwzapalne terapie (metotreksat, kortykosteroidy, inhibitory TNF) okazały się nieskuteczne, a metotreksat bywa wręcz „problematyczny.”
Rola diety i stylu życia w walce z zapaleniem
Grupa ekspertów podkreśla, że równie ważne jak farmaceutyki są zmiany stylu życia:
- zwiększone spożycie owoców, warzyw, pełnych ziaren, roślin strączkowych, orzechów i oliwy z oliwek,
- większe spożycie kwasów omega-3 przez włączenie ryb do diety,
- ograniczenie czerwonego i przetworzonego mięsa, rafinowanych węglowodanów i słodzonych napojów,
- dodatkowo więcej ruchu, rzucenie palenia i utrzymywanie zdrowej masy ciała.
Badania z Florida Atlantic University pokazują zależność między wysokim spożyciem ultraprzetworzonej żywności, a wzrostem poziomu hsCRP – co jeszcze mocniej łączy dietę z ryzykiem sercowym.
CYNICZNYM OKIEM: Medycyna coraz bardziej uświadamia sobie, że nie chodzi tylko o leczenie ciała, lecz o wstępne naprawianie fatalnych nawyków konsumenckich – paradoksalnie ponad połowa tego, co nam szkodzi, to wybory samego pacjenta, podsycane rynkowym marketingiem i słabą edukacją zdrowotną.
Perspektywy i wyzwania
Kolegium zwraca uwagę, że osiągnięcie znaczącego postępu wymaga podnoszenia świadomości wśród lekarzy oraz szybszego wdrożenia bazujących na dowodach terapii przeciwzapalnych.
Monitorowanie poziomu zapalenia może stać się fundamentem kompleksowej oceny ryzyka chorób serca, a odpowiednio wczesna interwencja pozwoli na lepszą ochronę życia i zdrowia pacjentów.
Rola zapalenia w sercowo-naczyniowych problemach zdrowotnych to klucz do nowej ery medycyny kardiologicznej.
O ile dawniej głównym wskaźnikiem był cholesterol, dziś wskaźnik hsCRP i płynące z niego informacje o stanie zapalnym organizmu stają się kamieniem węgielnym nowoczesnych strategii leczenia.
Zmiana ta, choć ostatecznie oparta o twarde dane, wymaga naszej świadomości, pracy oraz zmiany stylu życia, by zminimalizować ryzyko aktywnego stanu zapalnego, który cicho, ale skutecznie niszczy nasze serca.
W świecie pełnym wyzwań kardiologicznych, lekarze i pacjenci mogą teraz spojrzeć na zapalenie jak na przewodnika, który nie oszukuje – bo matematyka zapalenia to matematyka życia.
