Według raportu PARP GEM Polska 2025 aż 83% Polaków uważa, że założenie własnej firmy jest łatwe, co jest wynikiem wyraźnie lepszym niż europejska średnia (48%) i najwyższym w Europie wskazaniem. Jednak ten optymizm nie przekłada się na realne plany i działania – zaledwie 3,1% Polaków deklaruje zamiar uruchomienia własnego biznesu w najbliższych trzech latach, czyli blisko pięciokrotnie mniej niż wynosi europejska średnia wynosząca 15%.
Nieśmiały optymizm. Gdzie leżą największe przeszkody?
Polska uzyskała 4,0 pkt. na 10-stopniowej skali Krajowego Wskaźnika Uwarunkowań Przedsiębiorczości (NECI) w 2024 roku, lekkie pogorszenie względem 2023 roku, ale poprawę w porównaniu do 2022. To plasuje nas na 21. miejscu w Europie spośród 25 badanych krajów, z dużym zapasem do liderów jak Litwa (6,4 pkt.).
Badania pokazują, że najsłabszym obszarem są edukacja przedsiębiorcza zarówno w szkołach (1,7 pkt.) jak i poza nimi (2,6 pkt.), oraz współpraca nauki z biznesem, skuteczność publicznego wsparcia i innowacyjność.
Z kolei mocnym punktem pozostaje otwartość rynku (6,6 pkt.), powyżej europejskiej średniej, co świadczy o relatywnie sprzyjających warunkach do rozpoczęcia działalności.
Cztery kluczowe obszary uwarunkowań przedsiębiorczości
- Szanse na start: większość wskaźników poniżej średniej UE, wskazując na bariery wejścia,
- Polityka i programy rządowe: niższe oceny za politykę i programy, co zmniejsza efektywność wsparcia,
- Badania i rozwój: niski poziom transferu wiedzy i odporności na rozwój innowacji,
- Normy społeczno-kulturowe: nieco poniżej średniej, wskazując na potrzebę wzmacniania kultury przedsiębiorczości.
CYNICZNYM OKIEM: Formalnie otwierasz firmę „w kilka klików,” ale potem napotykasz na góry biurokracji, niewydolne wsparcie, niską innowacyjność i społeczne uprzedzenia wobec ryzyka przedsiębiorczego. To jak różnica między saneczkowaniem, a wspinaczką po lodowej ścianie – niby drobiazg, ale dla wielu oznacza szybką rezygnację.
Polski rynek przedsiębiorczości wymaga nie tylko dalszego ułatwiania formalności, ale i mądrego wsparcia edukacyjnego, inwestycji w rozwój kompetencji, sprzyjającej kultury innowacji oraz skutecznej współpracy nauki z biznesem.
Polacy wierzą, że założenie firmy nie jest trudne, ale boją się ryzyka i ograniczeń, które stoją na drodze rozwoju.
Dopóki te bariery nie zostaną przełamane, polska przedsiębiorczość będzie oscylować wokół przeciętności, choć popiół z nieśmiałego optymizmu pozwala mieć nadzieję na lepszą przyszłość.
