Kiedy wskaźniki płodności spadają do historycznych minimów, jak to ostatnio ma miejsce w Polsce według danych Banku Światowego, wielu ludzi zaczyna zastanawiać się, co zrobić, by poprawić swoje szanse na posiadanie potomstwa. Odpowiedź nie jest prosta, ale coraz więcej ekspertów podkreśla – optymalna płodność to przede wszystkim wyraz dobrego zdrowia ogólnego, a nie tylko kwestia genów czy rzucania monetą w losowaniu.
Zdrowie rozrodcze to zdrowie całego organizmu
Jessica Sharratt, doktor akupunktury i medycyny orientalnej z Heal Los Angeles, mówi to wprost:
„Kiedy twój metabolizm, hormony, układ odpornościowy i mitochondria działają prawidłowo, twoje zdrowie rozrodcze również na tym korzysta.”
Oznacza to, że płodność nie jest osobnym, oderwanym procesem, ale integralnym składnikiem kondycji zdrowotnej. I tu pojawia się pole do działania – zmiany stylu życia mają niebagatelny wpływ na to, czy możemy skutecznie zajść w ciążę, a następnie bezpiecznie ją donosić.
Specjaliści tacy jak Abby Eblen, Carrie Bedient i Susan Hudson, endokrynolodzy rozrodczego i gospodarze podcastu Fertility Docs Uncensored, podkreślają, że często najlepsze efekty przynosi połączenie zmian w stylu życia z leczeniem medycznym. To powszechne podejście integrujące, które obejmuje odżywianie, redukcję stresu, kontrolę wagi i suplementację.
Jessica Sharratt rekomenduje zacząć przygotowania na 3-6 miesięcy przed planowaną ciążą, by dać organizmowi czas na rozwój zdrowszych jajeczek i ustanowienie lepszej biochemii hormonalnej.
Waga – kluczowa zmienna sukcesu
Nadmierna masa ciała lub jej niedobór silnie wpływają na płodność obu płci. Jak wskazuje przegląd z International Journal of Medical Sciences, umiarkowana utrata wagi u kobiet poprawia profil hormonalny, regularność cyklu i owulacji, a u mężczyzn poprawia się jakość i ruchliwość plemników.
Dr David Ghozland z Kalifornii opowiada historię pacjentki, która po utracie 22 funtów zaszła w ciążę po 18 miesiącach bezskutecznych starań. Kluczowe jest tu zrozumienie mechanizmu: tkanka tłuszczowa w trzewiach produkuje substancje zapalne, zakłócające rozwój pęcherzyków, a ich redukcja pozwala na naturalne odrodzenie funkcji rozrodczych.
Jedzenie, które sprzyja albo podkłada nogę
Dietetyk Amy Chow z BC Dietitians podkreśla, że dieta wpływa na poziomy hormonów, jakość jajeczek i plemników oraz funkcje reprodukcyjne. Szczególnie poleca styl śródziemnomorski – tłuszcze z oliwy, awokado czy orzechów łagodzą stan zapalny i wspierają płodność.
Przeciwieństwo to dieta zachodnia, pełna tłuszczów trans, przetworzonej żywności i pustych kalorii, które przyczyniają się do insulinooporności i zaburzeń owulacji.
Ważne jest także źródło białka. Białka roślinne wspierają płodność, podczas gdy nadmiar białek zwierzęcych może zwiększać ryzyko niepłodności, zwłaszcza z powodu anowulacji. Stabilizację glikemii zapewniają pełnoziarniste produkty bogate w błonnik.
Nie tylko dieta – stres potrafi zabić marzenia
Laurie Binder, doktor akupunktury, wskazuje na kluczową rolę zarządzania stresem u obu płci. Podwyższony kortyzol – hormon stresu – może zaburzać równowagę hormonalną, blokować owulację i ograniczać przepływ krwi do narządów rozrodczych.
Akupunktura i techniki relaksacyjne działają poprzez aktywację układu przywspółczulnego, przełączając organizm z trybu „walcz lub uciekaj” na „odpoczywaj i rozmnażaj się”.
Uważaj na używki i nadmierne obciążenie organizmu
Przegląd publikacji z Reproduction and Fertility sugeruje, że należy unikać narkotyków rekreacyjnych, które podnoszą ryzyko zakażeń i chorób przenoszonych drogą płciową, oraz niepotrzebnych leków na receptę mających negatywny wpływ na układ rozrodczy.
Ograniczenie kofeiny, unikanie palenia i umiar w alkoholu także przynoszą korzyści. Regularna aktywność fizyczna sprzyja redukcji stresu i poprawia parametry płodności.
Co ważne, ciężkie niedożywienie, nadmierne odchudzanie i nadmierny wysiłek fizyczny mogą wywołać tzw. funkcjonalny brak miesiączki, uniemożliwiając owulację. Dlatego ekstremalne diety i posty przerywane nie są polecane osobom starającym się o dziecko.
CYNICZNYM OKIEM: W epoce szybkich terapii i tabletki na wszystko, prawdziwe cuda zdarzają się dzięki prostym, naturalnym zmianom – zdrowemu odżywianiu, równowadze hormonalnej i mądremu podejściu do stresu. Nie ma magicznej pigułki na płodność, a „lekarze cudów” często więcej zaszkodzą niż pomogą.
Próby wymuszania ciąży bez uzdrowienia całego organizmu to jak budowanie domu na piasku – fundamenty muszą być solidne, a za fundamenty odpowiada zdrowie ogólne i styl życia.
Ostatecznie, płodność to lustro naszego ogólnego zdrowia – kto to zrozumie i zacznie działać kompleksowo, ma większe szanse stworzyć własne małe cudo życia.
