Problem dostępności i nadużywania alkoholu w Polsce to temat, który przytłacza liczbami, a mimo to pozostaje często pomijany przez decydentów politycznych. Głośno jest o tym, że alkoholizm to realne zagrożenie społeczne, które dotyka setki tysięcy rodzin, a także całe struktury państwa. Najnowsze badania i sondaże pokazują, że aż 86,8% Polaków uważa alkoholizm za poważny problem społeczny, a koszty ponoszone przez gospodarkę i społeczeństwo sięgają oszałamiających sum.
Prawdziwa cena alkoholu dla Polski
W 2024 roku Polacy codziennie kupowali średnio aż 16,5 mln butelek i puszek piwa – pozornie niewiele, kilka złotych za sztukę. Lekkie wino czy mocna wódka to wydatek kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu złotych. Ale ta pozorna taniość jest tylko kostiumem oszustwa – prawdziwe koszty sięgają znacznie dalej niż cena na półce sklepowej.
- Roczne koszty społeczne i ekonomiczne nadużywania alkoholu w Polsce szacuje się na około 186 mld złotych. To obejmuje zarówno utraconą produktywność, wydatki na leczenie, jak i obciążenia dla służb publicznych oraz koszty zapobiegania uzależnieniom.
- Największy udział w tych kosztach stanowi tzw. koszt przedwczesnych zgonów spowodowanych chorobami alkoholowymi – około 145,6 mld zł. To jakby co roku znikało średniej wielkości miasto.
| Wskaźnik | Opis |
|---|---|
| Co 12 sek. | Na świecie umiera jedna osoba z powodu problemów związanych z alkoholem |
| 14 048 | Polaków straciło życie z powodu alkoholu w 2021 r. |
| 4–5 mln | Osób w Polsce ma problem z nadużywaniem alkoholu |
| 64% | Respondentów zna w swoim otoczeniu osobę, która ma realny problem ze spożywaniem alkoholu |
| 61% | Uważa dostępność alkoholu w Polsce za zbyt łatwą |
| 74% | Polaków spotyka się z sytuacją, w której ktoś sięga po alkohol nie z powodu chęci, lecz „bo tak wypada” |
| Suma PLN | 186,1 mld – szacunkowe roczne koszty społeczne i ekonomiczne nadużywania alkoholu w Polsce |
CYNICZNYM OKIEM: Rząd wskazuje na alkohol jako źródło dochodów podatkowych, ale te wpływy to mrówcza kropla wobec góry strat. Wódka, piwo i wino to biznes dla państwa – drogie dla ludzi i ich rodzin, lecz dochodowe dla fiskusa. I nikt nie kwapi się tego zmieniać.
Ile naprawdę pijemy?
Dane pokazują, że Polacy w 2023 roku wypili przeciętnie:
- 3,4 litra czystego alkoholu ze spirytusów,
- 6,8 litra wina i miodów pitnych,
- oraz ogromne 87 litrów piwa – czyli ponad 170 półlitrowych butelek na głowę.
Tabela przedstawiająca roczne spożycie alkoholu (w litrach czystego alkoholu na jednego mieszkańca Polski)
| Rok | Piwo | Wyroby spirytusowe | Wino i miody pitne | Suma całkowita |
|---|---|---|---|---|
| 1995 | 2,12 | 3,5 | 0,91 | 6,53 |
| 2021 | 4,81 | 3,4 | 0,72 | 9,73 |
Choć statystyki te liczone są na całą populację, wliczając dzieci i abstynentów, oznaczają, że osoby pijące spożywają znacznie większe ilości.
Niewidzialne skutki – od rodzin po służbę zdrowia
Uzależnienie od alkoholu to nie tylko problem singli i imprezowiczów, ale dramatyczny ciężar dla rodzin – partnerów, dzieci i całych społeczności. Dzieci wychowujące się w rodzinach dotkniętych alkoholizmem mają poważne trudności emocjonalne i rozwojowe, nosząc traumy do dorosłości.
Szpitale, pogotowia i izby przyjęć są znacząco przeciążone opieką nad osobami z objawami zatrucia i wypadków spowodowanych alkoholem.
CYNICZNYM OKIEM: Każda kolejna butelka sprzedana to kolejny wydatek zdrowotny, który pokrywa społeczeństwo – co absurdalnie napędza spirale, gdzie jedni piją, inni leczą, a polityka robi, co może, by nic nie zmienić.
Gdzie jest rozwiązanie?
Podniesienie akcyzy na piwo, które stanowi ponad połowę spożycia alkoholu, jest tematem rozważań ekonomistów i zdrowotników. Jednak realny wzrost akcyzy jest niższy niż inflacja i wzrost płac, co oznacza, że alkohol naprawdę staje się coraz tańszy i bardziej dostępny.
Liczne akcje profilaktyczne, kampanie edukacyjne oraz próby ograniczania sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych to dopiero początek walki o zmianę nawyków społecznych.
Problem nadmiernego spożycia alkoholu dotyka każdego poziomu życia w Polsce – od indywidualnych tragedii po gigantyczne koszty ekonomiczno-społeczne.
Bez zdecydowanych, systemowych działań i zmiany społecznego podejścia, Polska pozostanie w pułapce, gdzie alkohol jest tani, dostępny i akceptowany, a konsekwencje tego wyboru są coraz bardziej dramatyczne.
To wyzwanie dla nas wszystkich – czy potrafimy przerwać ten łańcuch i zbudować zdrowsze, bardziej świadome społeczeństwo?
